چرخه حیات دامنه چیست؟ همه چیز در مورد دامنه‌های ملی و بین‌المللی

چرخه حیات دامنه (Domain Life Cycle) به مراحل مختلفی گفته می شود که یک نام دامنه از زمان ثبت اولیه تا زمان حذف‌شدن از ثبت‌کننده دامنه و آزادشدن برای ثبت مجدد توسط عموم طی می‌کند. زمانی که اقدام به ثبت دامنه می‌کنید، شما صاحب حقیقی و حقوقی آن بوده و در نهایت، با توجه به اینکه آیا مجدداً آن را تمدید می‌کنید، وارد یک دوره و سیکل زمانی برای بازخرید و یا سایر تغییرات می شود. در ادامه در خصوص این که چرخه حیات دامنه چیست و چگونه کار می‌کند صحبت خواهیم کرد.

چرخه حیات دامنه چیست؟

این چرخه شامل مراحل ثبت، فعال، تجدید ثبت، انقضا، دوره تأیید (Grace Period)، دوره استرداد (Redemption Period) و سرانجام حذف (Deletion) می‌شود. در مرحله ثبت، کاربر یا سازمانی نام دامنه‌ای را برای مدت معینی، معمولاً بین یک تا ده سال، ثبت می‌کند. طی دوره فعال، دامنه قابل‌استفاده است و صاحب آن می‌تواند وب‌سایت یا سرویس‌هایی را روی آن میزبانی کند.

اگر دامنه قبل از انقضا تجدید نشود، وارد دوره انقضا می‌شود که در این زمان، سرویس‌های مرتبط با دامنه ممکن است مختل شوند. پس از آن، دامنه وارد دوره تأیید می‌شود که در آن صاحب اصلی هنوز می‌تواند دامنه را بدون جریمه اضافی تجدید کند. اگر در این دوره تجدید نشود، دامنه وارد دوره استرداد می‌شود که بازیابی آن هزینه بیشتری دارد.

در نهایت، اگر دامنه در هیچ یک از این مراحل تمدید نشود، به مرحله حذف می‌رسد و پس از مدتی برای ثبت مجدد توسط عموم آزاد می‌شود. این چرخه تضمین می‌کند که دامنه‌ها به طور منصفانه مدیریت شده و در دسترس عموم قرار گیرند. در مقاله دامنه سایت چیست اطلاعات کاملی درباره انواع دامنه ارائه شده است.

1. دامین آزاد (Available)

دوره زمانی “آزاد” یک دامنه به معنای این است که آن دامنه در دسترس است و هر کسی می‌تواند آن را ثبت کند. این دوره معمولاً بلافاصله پس از انقضای دوره ثبت یک دامنه و شروع دوره “تنظیم مجدد” (grace period) رخ می‌دهد. در این مرحله، مالک دامنه فرصتی برای تمدید دامنه را دارد، اما اگر تمدید انجام نشود، دامنه به وضعیت “آزاد” می‌رود و قابل ثبت برای هر فرد یا سازمان دیگری می‌شود.

در این دوره، هیچ هزینه یا جریمه‌ای برای تمدید دامنه وجود ندارد، اما مالک دامنه باید به سرعت عمل کند اگر قصد دارد دامنه خود را حفظ کند. زیرا این دوره ممکن است به طور محدود و معمولاً بین ۳ تا ۶۰ روز طول بکشد. درصورتی‌که تمدید انجام نشود و دامنه به مرحله “پس گرفته شده” (redemption period) برود، هزینه‌های بسیار بالا برای بازیابی دامنه به وجود می‌آید.

2. فعال (Active)

همان‌طور که در مفاهیم پاسخ به سوال: چرخه حیات دامنه چیست ذکر شد، در مفهوم دامین، عبارت “دوره زمانی فعال” به وضعیتی اشاره دارد که دامنه در آن برای استفاده فعال و آماده استفاده از خدمات مختلف اینترنتی است. وضعیت فعال برای یک دامنه به این معنی است که دامنه مربوطه به‌درستی تنظیم شده، اطلاعات Whois آن به‌روز است و داده‌های دی‌ان‌اس آن به سرورهای مربوطه هدایت شده است. به‌عبارت‌دیگر، دامنه به‌درستی به سیستم دی‌ان‌اس ارتباط داده شده و آماده استفاده است. در واقع، وضعیت فعال برای یک دامنه نشان‌دهنده این است که دامنه در دسترس باشد.

مدت‌زمان وضعیت فعال برای یک دامنه معمولاً تا زمانی است که دوره ثبت آن دامنه ادامه دارد و مالک دامنه هزینه‌های لازم را پرداخت کند تا دامنه تمدید شود. درصورتی‌که دوره ثبت دامنه تمدید نشود، دامنه به وضعیت‌های دیگری مانند “تنظیم مجدد” (grace period) یا “پس گرفته شده” (redemption period) وارد می‌شود.

در تادسرور بخوانید: چگونه دامنه ثبت کنیم

3. دوره انقضا (Expired)

همان‌طور که پیش از این هم در مفاهیم مرتبط با چرخه حیات دامنه چیست گفتیم، دوره انقضا (Expired) در خرید یک دامنه به مدت زمانی اشاره دارد که صاحب دامنه باید برای تجدید ثبت آن پرداخت کند. هر دامنه‌ای که ثبت می‌شود، دارای یک دوره معینی است، معمولاً از یک سال تا چندین سال که طی آن فرد یا سازمان ثبت‌کننده حق استفاده از آن دامنه را دارد. اگر صاحب دامنه قبل از پایان این دوره، هزینه تجدید ثبت را پرداخت نکند، دامنه وارد دوره انقضا می‌شود.

در این دوره که معمولاً بین 30 تا 90 روز پس از تاریخ انقضای اصلی دامنه است، صاحب اصلی همچنان می‌تواند دامنه را با پرداخت هزینه تجدید ثبت و اغلب جریمه‌ای اضافی، بازیابی کند. اگر در این دوره دامنه تجدید ثبت نشود، به مرحله حذف یکباره (Pending Delete) منتقل شده و سپس برای ثبت عمومی آزاد می‌شود که در این صورت هر شخصی می‌تواند آن را ثبت کند. این فرآیند با هدف فراهم آوردن فرصتی برای صاحبان دامنه برای تجدید دامنه‌های خود قبل از آزادشدن آنها برای ثبت عمومی است.

4. دوره بازخريد (Redemption Grace Period)

زمانی که قصد خرید یک دامنه برای سایت و یا سرور را دارید، ممکن است مراحل مختلفی را طی کنید. دوره بازخرید (Redemption Grace Period)، در حوزه دامنه‌های اینترنتی، یک مرحله مهم است که به مالکان دامنه اجازه می‌دهد تا پس از انقضای دامنه خود، زمان محدودی داشته باشند تا دامنه را باز خریداری کنند. این مهلت معمولاً یک دوره مشخص پس از تاریخ انقضای دامنه است که به مالکان قدرت اضافی می‌دهد تا از ازدست‌دادن دامنه خود جلوگیری کنند.

در این دوره، مالک دامنه می‌تواند دامنه خود را بازخرید کند، اما معمولاً با پرداخت یک هزینه بیشتر نسبت به هزینه تمدید معمولی این کار صورت می‌گیرد. این دوره معمولاً بین ۳۰ تا ۹۰ روز پس از تاریخ انقضای اصلی دامنه است اما ممکن است بسته به قوانین و مقررات مربوطه متغیر باشد.

مقاله پیشنهادی: آموزش اتصال دامنه به هاست

دوره زمانی ثبت دامین چقدر است؟

دوره زمانی ثبت دامنه‌ها به وسیله سامانه‌های مربوطه به شکل پیش‌فرض یک سال است. این یعنی هنگامی که یک فرد یا سازمان نام یک دامنه را ثبت می‌کند، معمولاً آن دامنه برای یک دوره زمانی یک ساله تا اختتامیه دوره اولیه ثبت فعال خواهد بود. بعد از اتمام این دوره، مالک دامنه می‌تواند آن را تمدید کند تا ادامه دهد، در غیر این صورت دامنه قابلیت تمدید نخواهد بود و در نهایت از دسترس خارج می‌شود.

اما مدت‌زمان ثبت دامنه ممکن است بسته به سیاست‌های هر ثبت‌کننده دامنه متغیر باشد، بنابراین ممکن است در برخی موارد دوره‌های زمانی مختلفی برای ثبت دامنه‌ها معین شود.

به‌طورکلی، مدت‌زمان ثبت دامنه ممکن است بر اساس توافقات بین مالک دامنه و ثبت‌کننده دامنه تعیین شود. برخی ثبت‌کنندگان دامنه ممکن است امکاناتی مانند ثبت دامنه برای چند سال یا حتی برای دوره‌های زمانی بلندتری مانند 5 یا 10 سال فراهم کنند. همچنین، می‌توانید از خدمات تمدید خودکار استفاده کنید تا از این که دامنه شما انقضا نشود، اطمینان حاصل کنید. به همین دلیل، توصیه می‌شود که مالکان دامنه مدت‌زمان ثبت موردنظر خود را با رجیستر دامنه خود هماهنگ کرده و از قوانین و مقررات مربوط به ثبت دامنه در کشور یا منطقه‌ای که فعالیت می‌کنید، آگاه باشید.

دوره حذف (Pending Deletion)

علاوه‌برآن، در جریان چرخه حیات دامنه سایت، دوره حذف (Pending Deletion) در حوزه دامنه‌های اینترنتی، مرحله‌ای است که دامنه‌ها از دسترس عموم خارج می‌شوند. پس از انقضای دوره بازخرید، اگر مالک دامنه نتواند آن را تمدید کند، دامنه به دوره حذف وارد می‌شود.

در این مرحله، دامنه از نظام ثبت دامنه حذف می‌شود و انتظار می‌رود که به‌زودی مجدداً برای عموم قابل ثبت شود. دوره حذف معمولاً تا چند روز (معمولاً بین ۳ تا ۵ روز) طول می‌کشد و پس از آن دامنه به دسترسی عموم باز می‌گردد و هر کسی می‌تواند آن را ثبت کند. این مرحله از دوره‌های مختلف مربوط به یک دامنه، آخرین فرصت برای مالک قبلی است تا احتمال استرداد دامنه را داشته باشد قبل از آنکه دامنه به دست دیگری برود.

دوره حیات دامنه ir چگونه است؟

دوره حیات دامنه .ir شامل چندین قسمت و کلیت اصلی است که می‌توانند وضعیت و موقعیت دامنه را نشان دهند. ابتدا، دامنه در وضعیت آزاد (Available) قرار دارد، به این معنی که هنوز توسط هیچ فرد یا سازمانی ثبت نشده است و می‌تواند توسط هر کسی ثبت شود. پس از ثبت، دامنه به وضعیت فعال (Active) می‌رسد که نشان می‌دهد دامنه در دسترس و قابل‌استفاده است و با استفاده از سرویس‌های مختلف اینترنتی مورداستفاده قرار می‌گیرد.

هنگامی که زمان انقضای دوره ثبت دامنه فرا می‌رسد و مالک دامنه تمدید نمی‌کند، دامنه به وضعیت منقضی (Expired) می‌رسد. در این مرحله، دامنه هنوز قابلیت تمدید دارد، اما بعد از گذشت یک مدت معین از زمان انقضا، وارد دوره قفل (Lock) می‌شود. در این دوره، دامنه قفل می‌شود و قابلیت ثبت مجدد آن توسط دیگران متوقف می‌شود. به عبارت دیگر، دامنه در این مرحله در دسترس مالک اصلی است و فقط او می‌تواند آن را تمدید کند. اگر مالک دامنه در این مرحله نتواند آن را تمدید کند، دامنه به دوره حذف می‌رود که در آن به دامنه امکان ثبت توسط هر کسی دیگری داده می‌شود.

دوره قابل‌تمدید دامنه چه مدت است؟

مدت دوره قابل‌تمدید برای دامنه‌ها نیز معمولاً یکسان با دوره ثبت اولیه است، یعنی معمولاً یک سال. پس از اتمام دوره ابتدایی ثبت دامنه، مالک دامنه می‌تواند آن را تمدید کند و برای یک دوره دیگر به ثبت‌کننده دامنه پرداخت کند. این فرآیند تمدید می‌تواند تکرار شود تا زمانی که مالک دامنه تمایل داشته باشد دامنه را حفظ کند، مشروط بر اینکه دارایی معتبر و فعال بماند و هزینه‌های مربوط به تمدید پرداخت شود. بااین‌حال، همانند ثبت، مدت‌زمان قابل‌تمدید نیز ممکن است با توجه به سیاست‌های مختلف ثبت‌کنندگان دامنه متغیر باشد.

بنابراین، برای حفظ دامنه خود، مهم است که به موعد انقضای دوره ثبت دامنه‌تان توجه کنید و قبل از انقضا آن را تمدید کنید. از طریق پنل کنترل مشتری ثبت‌کننده دامنه‌تان یا از طریق اطلاعیه‌هایی که از سوی ثبت‌کننده دامنه دریافت می‌کنید، می‌توانید از انقضای دامنه خود مطلع شوید. به یاد داشته باشید که عدم تمدید دامنه به معنای ازدست‌دادن حق مالکیت آن بوده و ممکن است دامنه موردنظر شما توسط دیگران ثبت شود.

دورۀ قابل‌تمدید دامنه با جریمه چیست؟

پیش‌ازاین گفتیم که domain life cycle چیست و چطور می‌توان زمان تمدید مجدد دامنه را بر اساس آن بررسی کرد؛ در بسیاری از موارد، اگر دوره قابل‌تمدید دامنه به پایان برسد و مالک دامنه تمدید آن را انجام ندهد، این دامنه به وضعیت “تنظیم مجدد” (grace period) می‌رود. در این مرحله، معمولاً ثبت‌کننده دامنه به مالک دامنه یک مهلت معین (بین ۳ تا ۶۰ روز) برای تمدید دامنه را اعلام می‌کند. اگر مالک دامنه در این مهلت تمدید را انجام دهد، عملیات تمدید به‌صورت عادی و بدون هزینه اضافی صورت می‌پذیرد.

اما اگر مالک دامنه تا پایان مهلت مذکور دامنه را تمدید نکند، دامنه به وضعیت “پس گرفته شده” (redemption period) می‌رود. در این مرحله، تمدید دامنه با هزینه‌های بسیار بالا و معمولاً با هزینه جریمه انجام می‌شود. هزینه‌های جریمه معمولاً به‌صورت ثابت یا درصدی از هزینه ثبت اولیه دامنه تعیین می‌شود و متناسب با سیاست‌های هر ثبت‌کننده دامنه متغیر است. به‌عنوان‌مثال، در برخی موارد ممکن است هزینه جریمه برابر با چندبرابر هزینه ثبت اولیه باشد.

در نهایت، اگر دامنه به مرحله “حذف شده” (deleted) برسد، آن دامنه به طور کامل از دسترس خارج می‌شود و ممکن است توسط دیگران ثبت شود. در این مرحله، برای بازیابی دامنه به مراجعه به سیاست‌های خاص هر ثبت‌کننده دامنه و پرداخت هزینه‌های بسیار بالا نیاز است.

دامنه‌های بین‌المللی چگونه ثبت می‌شوند؟

ثبت دامنه‌های بین‌المللی یک فرآیند است که توسط شرکت‌ها یا سازمان‌های ثبت دامنه (Registrar) انجام می‌شود که با اجازه و تأیید ICANN (شورای هماهنگی اینترنت) یا دیگر مراجع معتبر مرتبط با نظام دامنه‌های اینترنتی اداره می‌شود. در این فرآیند، ابتدا باید نام دامنه موردنظر انتخاب شود و سپس توسط یک رجیستر معتبر ثبت شود. این ثبت ممکن است با هزینه‌های مختلفی همراه باشد که با توجه به رجیستر و نوع دامنه موردنظر متغیر است.

پس از ثبت دامنه، مالکیت آن به نام فرد یا سازمانی که ثبت کرده است منتقل می‌شود و او اختیارات کنترلی بر روی دامنه را می‌یابد. این اختیارات شامل تنظیمات DNS، تغییر اطلاعات تماس، و تمدید دوره ثبت دامنه می‌شود.

درصورتی‌که مالک دامنه بخواهد دامنه را انتقال دهد یا به فروش برساند، این اقدامات نیز توسط رجیستر انجام می‌شود که به‌عنوان واسطه بین مالک دامنه و سازمان مربوط به مدیریت دامنه (مانند ICANN) عمل می‌کند.

ضمن این نکات، دامنه‌های بین‌المللی باتوجه‌به استانداردهای مربوطه مانند توافقنامه‌ها و مقررات ICANN و همچنین قوانین و مقررات محلی، ثبت و مدیریت می‌شوند.

سخن پایانی

در این راهنما در مورد این که چرخه حیات دامنه چیست و چه کاربردی دارد صحبت کردیم، چرخه حیات دامنه یک فرآیند مرتبط با ثبت، مدیریت، و انقضا دامنه‌های اینترنتی است. این چرخه از مراحل مختلف شامل وضعیت آزاد، فعال، منقضی، دوره قفل و حذف تشکیل شده است.

ابتدا، دامنه در وضعیت آزاد قرار دارد و می‌تواند توسط هر فردی ثبت شود. پس از ثبت، وارد وضعیت فعال می‌شود و مالک دامنه قابلیت مدیریت و استفاده از آن را دارد. در صورت عدم تمدید، دامنه به وضعیت منقضی می‌رسد که در این مرحله هنوز قابلیت بازگشت به مالک اصلی را دارد. پس از آن، دامنه وارد دوره قفل می‌شود که در آن تنها مالک اصلی می‌تواند آن را تمدید کند. در نهایت، اگر مالک اصلی تا مهلت مشخصی دامنه را تمدید نکند، دامنه به وضعیت حذف می‌رسد و به دسترس عموم قرار می‌گیرد. این چرخه به مالکان امکان می‌دهد تا دامنه‌های خود را به طور موثر مدیریت کرده و از ازدست‌دادن آن‌ها جلوگیری کنند.